W chuście czy bez?

Kraj muzułmański silnie kojarzy się z brodatymi mężczyznami oraz kobietami od stóp do głów okutanymi szczelnie w chusty. Czy tak jest w Turcji? Może gdzieś na głębokiej prowincji tak, ale w miastach na pewno nie. Owszem, na ulicy widać kobiety okrywające włosy chustą, ale nie jest to w żaden sposób wymagane i poza meczetem nigdzie nie zwraca się kobiecie uwagi, aby zakryła głowę. Tak więc mity na bok- pora przyjrzeć się faktom!

Zanim jednak przejdę do dokładnego opisu tego, co zastałam w Turcji, spróbuję najpierw szybko wyjaśnić kilka mylonych ze sobą pojęć. A zatem:
- PARDESÜ lub ABAJA to wierzchnie okrycie w postaci długiego płaszcza,
- HIDŻAB to noszona przez kobietę chusta zakrywająca włosy, uszy i szyję (ale nie twarz),
- BURKA to rodzaj chusty zakrywającej całą głowę i ramiona oprócz niewielkiej przestrzeni        wokół oczu (w odmianie afgańskiej oczy dodatkowo zakrywa siatka),
- NIKAB to zasłona na twarz pozostawiająca tylko miejsce na oczy,
- KHIMAR to chusta zasłaniająca głowę oraz częściowo ciało,
- CZADOR to chusta w kształcie wielkiej połówki koła będąca okryciem głowy i całego ciała.

Co ważne, te same rodzaje okryć mogą mieć różne nazwy, zależnie od kraju, w jakim są noszone. Natomiast sam zwyczaj zakrywania włosów/innych części ciała przez kobiety wynika z zasad islamu, według których niektóre strefy ciała są 'awrah, tzn. traktowane są jako intymne i nie mogą być widoczne dla nikogo poza daną osobą i jej współmałżonkiem (w innej interpretacji- poza daną osobą i osobami tej samej płci i religii, są jeszcze inne zasady, ale nie będę się już w nie wgłębiać). U kobiet 'awrah obejmuje całe ciało poza twarzą i dłońmi (choć według radykalnych odłamów nawet te części ciała należy zakrywać), natomiast u mężczyzn jest to obszar od pępka do kolan. 

Nikab, burka, czador i hidżab- tak wyglądają różnice między nimi.
To kwestia gustu, ale osobiście żadnego z nich nie uważam za atrakcyjną perspektywę.

Ale wróćmy do Turcji. Tutaj od czasów reform Atatürka wprowadzających  ścisłą sekularyzację sprawa była prosta- wszelkiego rodzaju religijne okrycia były zabronione u kobiet pełniących szeroko rozumiane funkcje publiczne i pracujących w państwowych instytucjach. Mężczyznom zaś na znak zerwania z tradycjami Imperium Ottomańskiego zabroniono publicznie nosić fezy (charakterystyczne czerwone czapeczki będące oznaką statusu społecznego). To samo dotyczyło uczennic i uczniów publicznych szkół, sportowców, dziennikarzy i osób w jakikolwiek inny sposób reprezentujących kraj. 

Tak wygląda tradycyjny turecki fez- obecnie już tylko element historycznych strojów

Sytuacja zmieniła się pod koniec 2013 roku, kiedy to rządząca partia przegłosowała prawo zezwalające na publiczne noszenie chust przez kobiety pracujące na stanowiskach państwowych. Oficjalnym argumentem było to, że są one pełnoprawnymi członkami społeczeństwa i nie można ich dyskryminować ze względu na wyznawaną religię. Co ważne, zniesienie zakazu dotyczy (jak na razie) wyłącznie hidżabów, bardziej restrykcyjne formy okryć nadal są w służbie publicznej zakazane. Sprawa ma jednak drugie dno- w Turcji coraz głośniej odzywają się silne ruchy konserwatywne, a obecny Prezydent (do niedawna Premier) znany jest ze swoich wypowiedzi w stylu "kobiety nie powinny śmiać się publicznie, bo psuje to ich morale i uwłacza ich skromności". Zresztą jego żona i córka również  publicznie  występują wyłącznie w hidżabach i abajach.  Bardzo ciekawy artykuł na ten temat znajdziecie tutaj. 

W chuście czy bez?- jak widać podejście do tego jest różne  

Coraz więcej młodych dziewczyn decyduje się na hidżab

Abaja i hidżab funkcjonują równolegle ze stylem zachodnim

Taki widok trochę mnie przeraża- na szczęście w stolicy to rzadkość

Jak to wszystko prezentuje się w życiu codziennym? Tak jak już pisałam na wstępie, spotykane na ulicy kobiety noszą różne stroje- od typowo zachodnich, przez kombinację obcisłych dżinsów z hidżabem, aż po hidżaby i długie abaje zasłaniające ciało prawie do kostek. Co jest bardzo rzucające się w oczy, to naprawdę duże ilości dziewczynek i młodych dziewcząt noszących chusty- ciężko mi stwierdzić, czy same tego chcą, czy to wybór narzucony przez rodzinę, ale jak dla mnie zjawisko to jest nieco niepokojące, bo wygląda na to, że Turcja zaczyna odchodzić od swoich laickich konstytucyjnych zasad. Natomiast jedno jest jasne- chusta chustą, ale kobieca próżność ma swoje prawa i wzornictwo oraz kolorystyka hidżabów mogą naprawdę oszołomić. Na bazarach spotyka się całe stoiska wyłącznie z różnymi rodzajami hidżabów, oferujące także profesjonalne instruktaże finezyjnego drapowania chusty na głowie i ramionach. Poza tym w bardzo wielu przypadkach hidżab na głowie oznacza też bardzo mocny, wręcz przesadzony makijaż oczu, który moim zdaniem ze skromnością nie ma nic wspólnego. No ale co ja tam mogę wiedzieć...

Chusy, chusty i jeszcze raz chusty

Każda pani znajdzie coś dla siebie

Sklep z artykulami religijnymi- odpowiedni hidżab to podstawa!